RED-S, czyli niedobór energii u sportowców

 

Syndrom RED-S odnosi się do zaburzeń fizjologicznych spowodowanych przez niedobór energii i obejmuje zwolnienie metabolizmu, zaburzenia miesiączki, zaburzenia układu kostno-mięśniowego, obniżenia aktywności układu odpornościowego, zwolnienie syntezy białek, zaburzenia układu nerwowego, gorszej regeneracji i zaburzenia układu krążenia.

Tak jak w przypadku triady sportsmenek ( zaburzenia kobiet uprawiających sport) etiologia syndromu RED-S jest wynikiem względnie niskiej dostępność energii, czyli w innym ujęciu można powiedzieć, że organizm adaptuje się do niskiej kaloryczności energii dostarczanej w diecie przez co funkcje narządów są ograniczone.

Główne dyscypliny narażone na RED’S

Sporty estetyczne	– gimnastyka estetyczna –  bikini i kulturystyka fitness – balet
Sporty wytrzymałościowe lub ultra wysiłki	– maraton i ultramaraton – wioślarstwo – triathlon – duathlon – kolarstwo – biegi narciarskie
Sporty z kategoriami wagowymi	– boks – judo – kickboxing – podnoszenie ciężarów – zapasy – teakwondo
Sporty zależne od masy ciała	– skoki narciarskie

 

RED-S dotyka wielu układów ciała.  Szczególną uwagę należy zwrócić na czynnik psychologiczny, który może przyczyniać się do powstania RED’S poprzez zaburzenia odżywiania.

Syndrom RED’S może potencjalnie ograniczać wydolność organizmu przez pogorszenie tempa regeneracji, ograniczenie zapasów glikogenu, gorsze właściwości morfologiczne krwi, zaburzenia układu endokrynnego.  Ponadto osłabiony układ odpornościowy zwiększa podatność na infekcje.  Przez co zawodnik, który nie dostarcza odpowiedniej ilości energii pozostaje w sferze podwyższonego ryzyka odniesienia kontuzji, infekcji oraz wystąpienia syndromu przetrenowania.

Dlatego ważne jest aby od pewnego poziomu obciążeń treningowych, skontaktować się z dietetykiem lub żywieniowcem, żeby przeanalizować plan żywieniowy i dostosować go do zapotrzebowania kalorycznego zawodnika, lub amatora uprawiającego intensywnie sport.

 

Ponieważ objawy RED’S są często niezauważalne, lekarz medycyny sportowej musi korzystać z dobrego narzędzia przesiewowego. Wczesne wykrycie i odpowiednia interwencja mogą uchronić sportowca przed konsekwencjami intensywnych treningów i startów. Jako screening można wykorzystać  metodę ankietową opracowaną przez zespół MKOL i powinny uwzględniać pytania o zaburzenia odżywiania, zaburzenia miesiączkowania, przewlekły stres, zaburzenia nastroju, utratę masy ciała czy gorszą dyspozycję na treningu. Oprócz kwestionariusza przydatne są badania krwi z profilem hormonalnym, wywiad żywieniowy, gęstość mineralna tkanki kostnej (DEXA), skład masy ciała oraz tempo przemiany materii. Taki screening powinien być prowadzony w każdej dyscyplinie sportu, a zwłaszcza w sportach znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka. Każdy amator sportów ekstremalnych musi zdawać sobie sprawę, że osiągnięcia w różnych dyscyplinach „na siłę” może przynieść dużo szkód w organizmie a nawet objęte jest ryzykiem zgonu.